Het kan een uitdaging zijn om als consument bewuste keuzes te maken. Er zijn zoveel verschillende merken, producten en prijspunten om uit te kiezen. En in de complexe wereld van de mode-industrie, waar de productieketen vaak verborgen blijft achter een gordijn van marketing en branding, kan het moeilijk zijn om te weten welke merken daadwerkelijk duurzame praktijken hanteren. Kijk mee achter de schermen van de kledingindustrie krijg een diepgaande blik op de duurzaamheidspraktijken van populaire merken.
Onthulling van de verborgen werkelijkheid
Het is gemakkelijk om je te laten meeslepen door de glanzende façades en gladde marketing van modemerken. Maar net zoals je een boek niet beoordeelt op de kaft, zou je een merk niet alleen moeten beoordelen op zijn uiterlijke verschijning. Diep onder de oppervlakte kunnen de feiten je verrassen, misschien zelfs choqueren.
Je hebt misschien wel eens gehoord dat de kledingindustrie een significante bijdrage levert aan milieuvervuiling. Maar weet je hoeveel? De luchtvaart is veel erger, toch? Een retourvlucht Bali kost per persoon bijna 5.000 kilo CO2-uitstoot. Dat is meer dan een gemiddelde wereldburger in een heel jaar uitstoot. Daar kunnen een paar shirtjes en wat broeken toch niet tegenop? Scheepvaart is nog vervuilender. Hoe zit het dan met de kledingindustrie? De kledingindustrie is vervuilender dan de luchtvaart en scheepvaart bij elkaar.
De schaduwzijde van de snelle mode
Fast fashion, of snelle mode: nieuwe trends die zich in een razend tempo ontwikkelen en waar kledingstukken goedkoop en snel worden geproduceerd om aan de consumentenvraag te voldoen. Deze snelle mode draagt bij aan een enorm milieu- en ethisch probleem. Het kleden van alle mensen is niet het probleem, het is echt dat we meer willen voor minder, telkens wat anders, meedoen met de mode en dat altijd elke maat in elke kleur in elke winkel moet liggen.
Door fast fashion moet zo veel kleding gemaakt worden, dat de wereld eraan bezwijkt. En het grappige is (niet grappig eigenlijk), dat we veel van die kleding gewoon weer weggooien. Stel je eens een vrachtwagen volgepropt met nieuwe kleding, dat dat gewoon weggegooid wordt. Dat is veel. Probeer je dan te visualiseren hoe bijna 800.000 vrachtwagens met kleding eruitziet en dat al die vrachtwagens elk jaar die kleding ergens dumpen (meestal in de woestijn, Google het maar eens, het is schokkend).
Denk je eens in: een rivier waarvan het water zo vervuild is door de chemicaliën die worden gebruikt in de textielverf dat het schuimt en zijn natuurlijke kleur verliest. Dit is de normaalste zaak van de wereld in veel delen op deze planeet waar de kledingindustrie is gevestigd. Deze realiteit is vaak verborgen voor de ogen van de consumenten, ver weg van de glimmende winkels waar de kledingstukken worden verkocht.
Een aantal populaire merken draagt helaas bij aan dit probleem. Merken die bekend staan om hun betaalbare prijzen en hun snelle omzetting van catwalk-trends naar draagbare kledingstukken. Maar tegen welke prijs komt dit gemak en deze betaalbaarheid eigenlijk? Het is tijd dat we dieper graven en de echte prijs van fast fashion onthullen.
De verborgen kosten van snelle mode
Als consumenten worden we vaak verleid door de lage prijzen en de nieuwste trends die fast-fashion merken ons bieden. We denken misschien dat we een koopje hebben gescoord, maar er is een veel hogere prijs die betaald wordt, en die wordt niet weerspiegeld op het prijskaartje.
Een bittere prijs voor de planeet
Elk jaar produceert de mode-industrie meer dan 150 miljard kledingstukken. Dit heeft een enorme impact op het milieu. Het begint met de grondstoffen die nodig zijn om de kleding te maken. Voor het verbouwen van katoen bijvoorbeeld, is veel water nodig. Volgens het Wereld Natuur Fonds, kost het meer dan 2.700 liter water om slechts één enkel katoenen T-shirt te maken. Dat is ongeveer de hoeveelheid water die een gemiddeld persoon in drie jaar drinkt. Voor één shirt! Ga voor de grap eens in je kledingkast kijken en tellen hoeveel jaar aan water je daar hebt liggen.
De menselijke kosten
Naast de milieu-impact zijn er ook menselijke kosten verbonden aan fast fashion. Arbeiders in kledingfabrieken werken vaak onder slechte omstandigheden voor lage lonen. Veiligheidsmaatregelen worden vaak genegeerd, met rampen zoals de instorting van de Rana Plaza fabriek in Bangladesh als gevolg, waarbij meer dan 1.100 mensen omkwamen. Verschrikkelijk! De hele wereld was het erover eens, dit mag nooit meer gebeuren. Nu 10 jaar later, is er niet veel verbeterd. Veel in de doofpot gestopt, dat wel, maar niet verbeterd. De arbeiders werken nog steeds onder erg slechte condities.
Pleidooi voor verantwoordelijkheid: Het International Accord
Het International Accord, voorheen het Bangladesh-akkoord, is tien jaar geleden ondertekend door internationale vakbonden en honderden kledingmerken, met als doel de veiligheidsomstandigheden in kledingfabrieken te verbeteren. Desondanks blijven vele fabrieken buiten dit akkoord, doordat tal van bedrijven weigeren het te ondertekenen. Zo kampen deze fabrieken nog steeds met risico’s zoals het ontbreken van brandveilige deuren, geblokkeerde uitgangen en onveilige gebouwstructuren.
Prominente merken zoals Levi’s en Ikea hebben het akkoord nog niet ondertekend, ondanks oproepen van de Schone Kleren Campagne. Ze dragen financieel niet bij. De echte verandering is afhankelijk van de acceptatie van verantwoordelijkheid door alle kledingmerken en hun inzet voor het verbeteren van de werkomstandigheden.
Het lijkt misschien alsof deze problemen ver van ons bed zijn, maar de kleding die we dragen verbindt ons onvermijdelijk met de mensen die ze maken. Door onze aankopen ondersteunen we bewust of onbewust deze praktijken. Dus, welke rol spelen populaire merken in dit verhaal? Laten we eens kijken naar enkele specifieke voorbeelden.
Fast-fashion giganten en hun duurzaamheidspraktijken
Twee merken die steevast in het winkelstraatbeeld te vinden zijn, zijn H&M en Zara. Beide merken hebben zich in de afgelopen jaren toegewijd aan het verduurzamen van hun processen, maar hoe ver gaan ze echt?
H&M: Groen of ‘greenwashing’?
H&M, een van de grootste fast-fashion merken ter wereld, heeft in de afgelopen jaren meerdere duurzaamheidsinitiatieven ontplooid. Ze hebben een ‘Conscious Collection’ gelanceerd, die gemaakt is van duurzamere materialen zoals biologisch katoen en gerecycled polyester. Daarnaast heeft H&M een kledingrecyclingprogramma, waarbij klanten hun oude kleding kunnen inleveren in ruil voor kortingsbonnen.
Toch zijn er twijfels over hoe duurzaam H&M echt is. Critici beweren dat de ‘Conscious Collection’ slechts een klein deel van hun totale aanbod uitmaakt, en dat het merk nog steeds voornamelijk afhankelijk is van niet-duurzame materialen en productieprocessen. Bovendien heeft het recyclingprogramma van H&M ook kritiek gekregen, omdat slechts een klein deel van de ingeleverde kleding daadwerkelijk gerecycled wordt. Duurzaamheid is voor die bedrijven, mede door onze wensen, gewoon te duur. Maar als 1% van je kleding duurzaam is, kan je zeggen dat je duurzame kleding maakt. Hoeveel, dat laten ze in het midden, het is een marketing dingetje en we trappen er massaal in.
Zara en hun ‘Join Life’ inspanningen
Zara, een ander toonaangevend fast-fashion merk, heeft ook stappen gezet in de richting van duurzaamheid. Hun ‘Join Life’ collectie gebruikt biologisch katoen, gerecycled polyester en duurzaam geteeld linnen. Bovendien heeft Zara zich gecommitteerd aan zero afval in hun winkels en kantoren tegen 2025.
Maar ook Zara’s inspanningen hebben kritiek gekregen. Ondanks hun beloften om afval te verminderen, produceert Zara nog steeds een enorm volume aan kleding. Volgens Greenpeace produceert moederbedrijf Inditex elke week ongeveer een miljoen kledingstukken. Dit roept vragen op over hoeveel impact hun duurzaamheidsinspanningen echt hebben.
Het is duidelijk dat er nog een lange weg te gaan is. Maar als consumenten kunnen we een rol spelen. Hoe? Door bewuste keuzes te maken over waar we onze kleding kopen.
Kies bewust
Als je een T-shirt van 5 euro in je hand hebt, bedenk dan of je dit zelf zou maken voor dat geld, zeker als je biologisch stof wil gebruiken en duurzame middelen. Waarschijnlijk zou je het niet voor elkaar kunnen krijgen voor dat geld, maar het shirt hangt er wel voor 5 euro, en er wordt ook nog winst op gemaakt, veel winst. Wie maakt zo een shirt dan voor een paar cent?
De duurzaamheid van grote fast-fashion merken zijn een lachertje en alleen bedoeld om als marketingtool aan de wereld te laten zien. Gelukkig zijn er veel kleinere merken en bedrijven die duurzaamheid tot hun kernwaarde maken. De sleutel ligt in bewuste consumptie: weten waar je kleding vandaan komt en hoe deze is gemaakt.
Minder maar beter: de slow fashion-beweging
De slow fashion-beweging is een reactie op fast-fashion en bevordert het kopen van minder, maar betere kledingstukken. Merken als Armedangels,
Kings of Indigo, People Tree en Mudjeans staan bekend om hun inzet voor duurzaamheid en ethische productie. Ze gebruiken duurzame materialen, betalen eerlijke lonen aan hun werknemers en streven ernaar de milieu-impact van hun productie te minimaliseren. Meer merken zijn:
- Nudie Jeans
- Karakter
- Brandmission
- Goat Organic Apperal
- Loop.a Life
- Dedicated
- Stoffbruch
- Stoffbruch
- Komrads
- Ecoalf
Vintage en tweedehands
Een andere duurzame manier om te consumeren is door vintage en tweedehands kleding te kopen: de kunst van het recyclen. Dit verlengt de levenscyclus van kleding en helpt om de vraag naar nieuwe kledingproductie te verminderen. Bovendien is het vaak een geweldige manier om unieke stukken te vinden die niet in de fast-fashion winkels te vinden zijn.
De kracht van de naaimachine
Ben je handig met de naaimachine, dan is het maken van je eigen kleding natuurlijk super duurzaam, kan je ook zelf de stoffen uitkiezen. Lukt een fatsoenlijk shirt in elkaar zetten je niet, denk dan eens aan het simpelweg repareren van kleding. Veel kleding wordt weggegooid omdat het stuk is, maar als je het kan repareren, dan krijgt het een tweede leven.
Jij hebt de controle
Het is duidelijk dat de duurzaamheid van de kledingindustrie een complex onderwerp is. Maar het is ook duidelijk dat we als consumenten de macht hebben om verandering teweeg te brengen. Door bewuste keuzes te maken over waar we onze kleding kopen, kunnen we een verschil maken. Vergeet niet dat elke euro die we uitgeven een stem is voor het soort wereld dat we willen. Laten we ervoor zorgen dat onze stemmen tellen.
